İklim Değişikliği Nedir? İklim değişikliği aslında adından da çok net anlaşıldığı gibi iklimin değişmesidir. İklim Değişikliği dünyanın başına ilk defa gelmiyor. Dünya oluşumundan bu yana çok defa İklim Değişikliği yaşadı. Hatta insanlar ortaya çıkmadan önce son kez peş peşe 4 defa buzul çağı yaşadı. İnsanlık tarihinde de eskisi kadar etkili olmasa da iklim değişiklikleri yaşanmıştı.
Günümüzde İklim Değişikliği hiç olmadığı kadar konuşulur oldu. Çünkü bu değişiklik insanlık tarihinde ilk defa bu kadar hızlı gerçekleşiyor. İklim Değişikliği dünyanın normal bir süreci olsa da insanlık için kötü sonuçları olan bir felakettir. Ve bu değişikliğin bu denli hızlı olmasının baş mimarı insanlardır. Hızla artan nüfus ve aşırı tüketim, sanayi devrimi ile gelen fosil yakıt tüketimi ve daha birçok insan sebepli çevre kirletici etken iklim değişikliğinin ana sebebi olarak biliniyor. Bu kirlilikte en başı küresel ısınmaya sebep olan sera gazları çekiyor.
Sera Gazı Nedir
Sera gazı bir çeşit gaz türü olup atmosferde birikerek küresel ısınmaya sebep oluyor. Küresel ısınma da iklimlerin değişmesine sebep oluyor. Sera gazı etkisi olarak da bilinen bu olay iklim değişikliğinin en önemli sebebi ve insanların ilk önlem alacakları konu.
Kullandığımız bir çok ürün sera gazı üreten kimyasallardan oluşuyor. Sera gazları sadece kimyasallardan çıkmıyor. Birtakım araştırmalar büyükbaş et ve süt hayvanlarının çıkarttığı gazların sera gazı etkisi yaptığını gösteriyor. Sera gazını ortaya çıkaran başlıca etkenler şu şeklide sıralanabilir.
- Fabrika bacaları
- Deodorant gazları
- Buzdolabı gazları
- Et ve süt için beslenen besi hayvanları
Sera Gazı Etkisi Nedir
Sera gazları atmosfere yükselip orada birikiyor. Biriken ve güneş ışığını geçirebilen bu gazlar dünyanın etrafını sarıyor. Güneş ışığı bu saydam ortamdan geçip yerküreyi ısıtıyor. Ancak ısınan yeryüzündeki sıcaklık sera gazlarının dünyanın etrafını naylon gibi sarması sonucunda dünyadan çıkamıyor ve birikiyor. İşte böylece dünya sürekli ısınıyor ve küresel ısınmaya sebep oluyor.
Sera gazı etkisini bahçe seralarına benzetebiliriz. Soğuk havalardan sebze ve meyveleri korumak için yapılan seraların mantığıyla küresel ısınmaya sebep olan sera etkisinin oluşum mantığı aynı sayılabilir. Her iki durumda da ortamı ısıtmak ve sıcaklığın etrafa kaçmasını engellemek işlevi gerçekleşiyor. Ama tek fark var, dünyayı komple sera yapmak hiçte iyi değil.
Küresel Isınma Nedir
Sera gazlarının etkisiyle dünyanın komple ısınmasına küresel ısınma denir. Yani küresel ısınma sera gazı etkisiyle oluşuyor. Küresel ısınma ise sonuçlarıyla dünyayı felakete götürüyor.
Küresel ısınmanın en korkutucu iki sonucu var. Bunlardan biri buzulların erimesi diğeri ise tatlı su kaynaklarının kuruması. Bu iki sonuç diğer bütün sonuçların kaynağını oluşturuyor.
Buzulların Erimesi
Küresel ısınmanın en ciddi sonuçlarından biri olan buzulların erimesi hem ısınmayla hemde deniz seviyesinin yükselmesiyle ilgilidir. Yani küresel ısınmayla bir taraftan tatlı su kaynakları azalırken bir taraftan da tuzlu deniz suyu seviyesi yükseliyor. Ama bu iki tezat durum yinede dünyayı felakete götürüyor.
Buzulların erimesi ile eriyen buzulların suları okyanus ve denizlere karışarak su seviyesini yükseltecek. Hollanda gibi alçak ülkeler ve tüm deniz kenarı şehirleri sular altında kalacak. Sular altında kalacak olan bu topraklardan insanlar ve tüm canlılar göç edecek. İnsanların tarım ve sanayi gibi ekonomik faaliyetleri artık buralarda yapılamayacak. Soğuk iklimlerde yaşayan birçok canlı türü yok olacak. Ekosistemdeki ve besin zincirindeki değişim tüm ekosistemi dalga dalga etkileyecek ve zorlu bir yeni düzen (aslında kaos) dünyaya hakim olacak.
Tatlı Su Kaynaklarının Yok Olması
Küresel ısınma sonucu kara içlerindeki tatlı sular aşırı buharlaşma ile kuruyacak. Su kaynaklarının yok oluşu insanlar ve yaptıkları ekonomik faaliyetleri etkileyecek. Tüm canlılar su kaynağı arayışı içinde göç edecek ve ekosistem büyük bir kaosa girecek.
Su kaynağı yetersizliği yada su kıtlığı savaşlara sebep olacak. Su kıtlığı hem gıda yetersizliğine hem de salgın hastalıkların hızla yayılmasına sebep olacak. İnsanlık tüm bu seyirde ve devamında gelen yeni olaylarla tam bir kaos yaşayacak.
İklim Değişikliği ve İklim Krizi
İklimlerde meydana gelen köklü değişiklikler İklim Değişikliği olarak bilinir. İklimler insanları ve diğer tüm canlıları hatta cansız varlıkları bile etkiler. İklimlerde meydana gelen değişimler ekosistemi bozar.
İklim Değişikliği aslında dünyanın normal seyrinde olan doğal bir durum olsa da insan eliyle normalin dışında gelişiyor. Nüfus artarken kaynakların azalması, çevre kirliliği, hızlı nüfus artışı, sanayileşme en başta gelen insan taraflı kirleticilerdir. İklim değişikliğinin başlıca sebebi insan olunca bunun önüne geçmek yine insanın elinde olacaktır. Engellenemez olsa bile en azından zaman kazanmak insanın elindedir. Ancak dünya üzerinde çok fazla ülke var ve bu ülkelerin ortak karar alması çok zor. Kararlaştırılmış kurallara uyulup uyulmaması da ayrı bir sorun. İklim değişikliğinin önüne geçebilmek karar mekanizmasında zor olduğu için iklim krizi ortaya çıkıyor.
İklim krizini aşmak öyle kolay gözükmüyor. Her ülkenin farklı yaklaşımı var. Ortak karar almak özellikle güçlü devletlerin daha çok söz sahibi olması hepimizi etkileyen iklim konusunu daha çok krize sürüklüyor.
Küresel Isınma ve İklim Değişikliğine Yaklaşımlar
Küresel İklim Değişikliği olayına inanmayanlarda var. Tüm bunların başka amaçlar için uydurulduğunu söyleyenlerde var. Bunların arasında iklim değişikliğinin normal bir süreç olduğunu ve insanlığın bunu dert etmemesi gerektiğini savunanlarda var. Bu insanlık için bir dert olsa da çözümü yoktur diyenlerde.
İklim değişikliğini çok fazla abartanların olduğu da söylenebilir. Nitekim bunlardan bazıları bu sorundan çıkar elde etmek peşindedir diyenlerde oldukça fazla. Her türlü düşünce olsada çoğu bilim adamı iklim konusunu önemsiyor ve çalışmalar yapıyor.
İklim Değişikliği Sonucunda Ne Olur
İklim Değişikliği ve küresel ısınma sonucunda birbiriyle bağlantılı zincirleme pek çok olay gerçekleşir. Bu olaylar sıcaklıkların artmasıyla başlar ve canlıların hatta cansız varlıkların bile olumsuz etkilemesiyle son bulur.
Sıcaklıkların artması buzulları eritir ve bazı karalar sular altında kalır. Buzulların eridiği yerde yer kabuğunun dengesi değişir ve kabuğu oluşturan levhaların hareketleri değişir. Buzulların tatlı suları tuzlu oktanus suyuna karışır. Tatlı su rezervi kayıpları yaşanır. Artan sıcaklık şiddetli buharlaşmaya sebep olur karalardaki su kaynakları kurur. Tatlı su sıkıntıları ilk başta tarım olmak üzere ekonomik faaliyetleri tıkar. Tarımsal verim düşer artan nüfusu besleyecek yeterli tarım ürünü olmadığı için açlık ve kıtlık başlar. Bu sorunlar önemi iyice artan su için savaşlar çıkmasına sebep olur. Su sıkıntısı yüzünden salgın hastalıklar hızla artar. Hayvanlar göç eder. Bitkiler yok olur ve ekosistem bozulur. Bozulan ekosistem ve besin zinciri bazı hayvanların aşırı artmasına sebep olur ki bunlardan insana zarar verenler büyük sorunlar ortaya çıkarır. Su sıkıntısı, açlık, savaşlar, göçler, çevre kirliliği ve daha birçok sorun iyice kaosa dönüşür. Hemde bu küresel bir kaos.
Küresel Isınma Engellenebilir mi?
İklim Değişikliği ve küresel ısınma engellenemez sadece yavaşlatılabilir. İnsan faktörü burda çok önemli. Kirletici etkimizi bırakırsak küresel ısınma yavaşlar. Yine de dünyanın kendi düzeni devam edecektir. Kim bilir bu düzende İklim Değişikliği felaket getirebilir yada daha güzel bir dünya.
Yazar: Fatih Kar – Coğrafya Öğretmeni.
Konu: İklim Değişikliği Nedir