Sera Gazı ve İklim Değişikliği: Her yerde duyuyoruz artık iklim değişikliğini. İklim değişikliği beraberinde getirdiği felaketler ve ortaya çıkan iklim krizi. Sera gazı, küresel ısınma ve buzulların erimesi hepsi birden insanlığın baş belası oldu. Hepsi birbirine bağlı bu karmaşık ilişkiyi yazımızda tane tane anlattık.
Öncelikle belirtmeliyiz ki bunlar birbiri ile sebep sonuç ilişkisiyle bağlı. Hepsi sonuçta dünyada yaşamı bitirebilecek potansiyelde.
Bu yazımızda iklim nedir ve neleri etkiler. İklim türleri nelerdir. İklim değişikliği neden ve nasıl ortaya çıktı ve neleri etkiliyor ele alacağız.
Özellikle detaylı olarak sera gazlarının atmosferde birikerek küresel ısınmaya sebep olması sonucu değişen iklimin dünyayı alarma sokması. Sonuçlarında ortaya çıkan buzulların erimesi, canlıların yaşam alanlarının değişmesi, atmosfer kökenli doğal afetlerin artması ve şiddetlenmesi. İnsanların ve devletlerin daha çok para kazanma hırsıyla dünyayı kirletmesini önlemek için çalışmaların istenilen düzeyde yapılamaması sonucu ortaya çıkan iklim krizini. Bu konuların birbiriyle bağlantısını, iklim değişikliği olayına farklı bakış açılarını ve daha fazlasını anlatacağız.
İklim Nedir?
Hava durumlarının ve hava olaylarının etkilerinin uzun yıllar ortalamasıyla elde edilen duruma iklim denir. Örneğin “Akdeniz bölgesinde yağışlar genellikle kışın yağar” cümlesinden anlarız ki bölgede kış mevsiminde yağışın bol olması oranın iklim özelliğidir.
Günümüz dünyasında birbirinden farklı iklim çeşitleri var. Her biri farklı coğrafyalarda farklı canlıların yaşamını sağlayan özellikler taşıyor. İklim insanların da yaşamında çok önemli. İnsanların giyiminden fiziki görünümüne ve hatta konuştuğu dil yapısına kadar etkilidir iklim. Tarım yada sanayi gibi ekonomik faaliyetlerimizde de iklimin önemi büyüktür. Ayrıca meteorolojik kökenli fırtına, dolu yağışı, sel gibi doğal afetlerin oluşmasında da iklimin özellikleri etkilidir.
İklimlerin özellikleri incelenirken genellikle aşağıdaki faktörler dikkate alınır:
- 1-Sıcaklık durumları: mevsimlere göre hava sıcaklığı, yıllık ve günlük sıcaklık farkları
- 2-Yağış durumları: yağışın mevsimlere göre dağılımı, yağış miktarı ve yağış türü
- 3-Nemlilik durumları:havadaki nem miktarı, nemin yıllık dağılışı, nemi etkileyen topoğrafik faktörler ile deniz ve göllerin etkisi
- 4-Rüzgarların etkisi: hakim rüzgar yönü, rüzgarın şiddeti, rüzgarın sıcaklığa etkisi ve tropik fırtına durumları
- 5-Basınçların etkisi:Yüksek basınç yada alçak basınç alanlarının etkisi ile yükselici ve alçalıcı hava hareketlerinin etkisi
- 6-Yatay yönlü hava hareketlerine bağlı olarak hava kütlelerinin etkisi
- 7-Denizel ve karasal etkenler
- 8-Yeryüzü şekillerinin etkisi:yükselti, eğim ve dağların uzanış yönleri
Dünya İklimleri
İklimi belirleyen etkenler sonucunda genel olarak belli başlı iklimler ortaya çıkmıştır. Bu iklimler bölgeden bölgeye küçük yerel farklılıklar gösterebilir. Türkiye’de ki Karadeniz iklimi yerel özellik gösterir ve dünya iklimlerinde ılıman okyanusal iklim çeşitlerindendir.
Aşağıda dünya iklimlerini listeledik.
- 1-Karasal iklimler (karasal, sert karasal)
- 2-Ilıman okyanusal iklim
- 3-Bozkır iklimi
- 4-Çöl iklimi
- 5-Akdeniz iklimi
- 6-Ekvatoral iklim
- 7-Step iklimi
- 8-Muson iklimi
- 9-Tundra iklimi (Kutup altı iklimi)
- 10-Kutup iklimi
Sera gazı son 2 milyon yılın en yüksek seviyelerinde.
Ve emisyonlar artmaya devam ediyor. Sonuç olarak, Dünya şimdi 1800’lerin sonlarında olduğundan yaklaşık 1.1 ° C daha sıcak. Son on yıl (2011-2020) kayıtlardaki en sıcak dönemdi.
Birçok insan iklim değişikliğinin esas olarak daha sıcak sıcaklıklar anlamına geldiğini düşünüyor. Ancak sıcaklık artışı hikayenin sadece başlangıcıdır. Dünya her şeyin birbirine bağlı olduğu bir sistem olduğu için, bir alandaki değişiklikler diğerlerindeki değişiklikleri etkileyebilir.
İklim değişikliğinin sonuçları arasında, diğerlerinin yanı sıra, yoğun kuraklık, su kıtlığı, şiddetli yangınlar, yükselen deniz seviyeleri, sel, eriyen kutup buzu, yıkıcı fırtınalar ve azalan biyolojik çeşitlilik bulunmaktadır.
Nasa Uyarıyor İklim Değişikliğinin Etkileri
Dünya Isınmaya Devam Edecek ve Etkileri Derin Olacak
Küresel iklim değişikliğinin gelecekteki potansiyel etkileri arasında daha sık orman yangınları, bazı bölgelerde daha uzun kuraklık dönemleri ve tropikal fırtınaların süresinde ve yoğunluğunda bir artış bulunmaktadır.
Küresel iklim değişikliği gelecekteki bir sorun değildir. Isıyı hapseden sera gazlarının artan insan emisyonlarının neden olduğu Dünya’nın iklimindeki değişiklikler zaten çevre üzerinde yaygın etkilere sahiptir: buzullar ve buz tabakaları küçülüyor, nehir ve göl buzu daha erken parçalanıyor, bitki ve hayvan coğrafi aralıkları değişiyor ve bitkiler ve ağaçlar daha erken çiçek açıyor.
Bilim adamlarının uzun zamandır küresel iklim değişikliğinden kaynaklanacağını tahmin ettikleri etkiler, deniz buzu kaybı, hızlanan deniz seviyesinin yükselmesi ve daha uzun, daha yoğun ısı dalgaları gibi şimdi meydana geliyor.
“Bir bütün olarak ele alındığında, yayınlanan kanıtların aralığı, iklim değişikliğinin net hasar maliyetlerinin önemli olacağını ve zamanla artacağını göstermektedir.”
Bazı değişiklikler (kuraklık, orman yangınları ve aşırı yağışlar gibi) bilim adamlarının daha önce değerlendirdiğinden daha hızlı gerçekleşiyor. Aslında, iklim değişikliği ile ilgili bilimi değerlendirmek için kurulan Birleşmiş Milletler organı olan Hükümetlerarası İklim Değişikliği Paneli’ne (IPCC) göre, modern insanlar küresel iklimimizde gözlemlenen değişiklikleri daha önce hiç görmediler ve bu değişikliklerin bazıları önümüzdeki yüz ila binlerce yıl içinde geri döndürülemez.
Bilim adamları, küresel sıcaklıkların, esas olarak insan faaliyetleri tarafından üretilen sera gazları nedeniyle, on yıllarca artmaya devam edeceğine dair yüksek güvene sahipler.