Gezegenler Neden Küreseldir Bu yazıda gezegenlerin yuvarlak olmasının sebebini ve sonuçlarını detaylı ele aldık. Bu gezegenlerin hepsi tam yuvarlak mı değil mi inceledik. Ayrıca yıldızları 5 köşeli sananları hayal kırıklığına uğratacak bir gerçeği de açıklayacağız. Artık o süslü yıldızlar hayalleri süsler mi orası size kalmış. Gezegenler Neden Küreseldir isimli bu yazıda merak ettiğiniz bir çok detay açıklanmıştır.
Gezegenler Neden Küreseldir
Gezegenler Neden Küreseldir neden dünya gibi küresel şekle sahip merak ediyorsunuzdur. Gezegenlerin özellikleri birbirinden farklı olsa da şekil olarak genellikle küreseldir. Gök cisimleri arasında yıldızlar en dikkat çekici olanlarıdır. Yıldızın kaç kenarı var diye merak etmeyin o da küreseldir. Bu yazımızda gök cisimlerinin neden küresel olduğunu açıklayacağız.
Dünya yuvarlak mı değil mi tartışmaları sürerken bir de gezegenlerin yuvarlak olmasına bakalım. Dünyanın yuvarlak olması önce tahminlerle sonra da uydu fotoğrafları ile kanıtlandı. Diğer tüm gezegenlerin de belli bir mantıkla yuvarlak olmasının bir sebebi var.
Gezegenler Neden Yuvarlak
Fizik kuralları gezegenlerin yuvarlak olmasına elveriyor. Fizik kurallarına aykırı gelebilen bir gezegen bilimsel olarak henüz yok ve böyle bir şey varsayılmıyor bile.
Patlayan cisimden çıkan parçaların şeklini ve bu sıcak ve yumuşak parçaların boşlukta döndüğünü düşünün. Hayalinize gittikçe yuvarlaklaşan cisimler geliyordur. Böyle hayal edemiyorsanız bile şimdi bazı fizik kurallarının gezegenleri nasıl şekillendirdiğini göreceksiniz. Merak etmeyin bu fizik kuralları günlük hayatınızda hep karşılaştığınız yabancı olmadığınız kurallar.
Big Bang Büyük Patlama
Varsayımlara göre evren Big Bang ismi verilen büyük patlama sonucu meydana geldi. Sıkışmış bir enerji çekirdeği patlıyor ve parçaları uzaya dağılıyor. Bazı bilim adamlarına göre çok küçük bir atom çekirdeğinin patlamasıyla evren oluşmuş. Çok tuhaf geliyor insana küçücük bir atomdan milyonlarca yıldız ve gezegenin oluşması.
Asıl konumuza gelirsek patlama sonucu oluşan tozlar kütle çekimi ile bir araya gelip galaksileri, yıldızları ve diğer tüm gezegen ve meteorları oluşturuyor. Bu bir fizik kuralıdır. Örneğin musluğun ucunda asılı duran su kütle çekimi ile asılı durabiliyor. Kütle çekim kuvveti ile yer çekimi kuvveti arasında sıkışan su damlası yer çekimi daha kuvvetli gelirse aşağıya düşüyor. Unutmayın, yer çekimi de dünyanın kütle çekim kuvvetidir.
Uzay Boşluğunda Dönen Cisimler
Büyük patlama sonrası uzay boşluğundaki yumuşak ve sıcak cisimler patlamanın da kuvvetiyle hem belli bir yörüngede hem de kendi etraflarında dönmeye başlıyor. İlk dönmeye başlamalarındaki hız bugünkünden çok daha fazlaydı. Zamanla hızları azaldı ve katılaşmaya başladılar.
Yumuşak yada daha doğru tabirle eriyik haldeki toz ve moloz yığınlarının oluşturdu yuvarlak cisim döndükçe yuvarlaklaştı. Bunlardan bazıları tıpkı dünya gibi kutuplardan basık haldeki yuvarlağa dönüştü. Çünkü dönerken oluşan savrulma etkisi bu yuvarlak şekilleri hafifçe yassılaştırdı. Her birinin yassılaşması farklı gerçekleşti ve her biri farklı ama küresel bir şekil aldı.
Meteorların şekilleri tamamen küresel değildir. Uzaydaki cisimlerin boyutu küçüldükçe küresel şekilde bozulmalar meydana geliyor. Aslında küresel şekle bürünecek kadar hacimde olmadıkları için patlama yada başka bir cisimden kopma şekliyle kalıyorlar. Ama nasıl bir şekle sahip olursa olsun illaki köşeleri yuvarlatılmış oluyor. Tıpkı denizdeki çakıllar gibi. Denizdeki çakıllar suyun akıntı ve dalga etkisiyle yuvarlaklaşıyor ve köşeleri de aşınıyor. İşte uzaydaki tüm cisimlerde buna benzer bir etkiyle ve bilhassa dönme etkisiyle yuvarlaklaşıyor.
Dönen cisimlerin yuvarlaklaşma teoreminden yola çıkarak uzay mekiği adı verilen uzaylı araçları da yassılaşmış yuvarlak şekiller olarak hayal edilmiştir. Bu hepimizin tahmin edebileceği bir fizik kuralıdır.
Yağış Nedir Yağmur Nasıl Oluşur?
Güneş Kaybolursa Ne Olur?
Gökyüzündeki Renkler Yanılsama mı?
Yıldızların Şekli
Uzaydaki en dikkat çekici ama en uzak cisim olan yıldızların şekli yuvarlak mı değil mi? Biliyorsunuz çıplak gözle gördüğümüz aslında yıldızların ışıklarıdır. Yıldızların gerçek şeklini gelişmiş teleskoplarla görebiliriz. Yıldızlar dünyaya o kadar uzak ki onların uzaklıklarını ışık yılıyla telaffuz edebiliyoruz. Büyüklükleri de güneşten bile daha fazladır. Hatta güneş en küçük yıldızlardan biridir.
Yıldızlar kendi enerjisini sağlayan gök cisimleridir. Tıpkı güneş gibi yakıtı kendindendir ve etrafa enerji verirler.
Yıldızlar gelişmiş teleskoplarla gözlemlenmiş ve fotoğrafları paylaşılmıştır. Yıldızların hiçte sandığınız gibi 5 köşeli olmadığını rahatlıkla görebilirsiniz. Onlarda tıpkı meteorlar yuvarlaklaşmış şekle sahiptir. Tabi ki meteorlar gibi küçük değillerdir.
Yıldızları köşeli görmemizin sebebi kendisini değil ışığını görmemizdir. Lambaya gözünüzü kısarak baktığınızda ışık kaynağından çıkan doğrusal ışınları görürsünüz. Yıldızların ışıkları da tıpkı lamba ışığı gibi merkezden çıkan doğrusal ışınlar şeklindedir. Bu sebeple yıldızları çıplak gözle köşeli görürüz.
Uzaydaki Diğer Oluşumların Şekilleri
Uzayda yıldız, gezegen ve meteorlardan başka oluşumlarda var. Yıldız kümeleri, Nebula, gezegenlerin oluşturduğu galaksiler ve kara delikler de uzayın gizemli ev sahipleridir. Ancak bunların da küresel yada elips şeklinde olduğunu görürsünüz.
İnternette uzay yada yıldızlarla ilgili görsel araştırma yaptığınızda karşınızda hep yuvarlaklaşmış yada elipsleşmiş şekiller görürsünüz. Kara deliğin şekli bile yuvarlak olarak bilinir. Fiziğin en temel en bilindik savrulma etkisi evreni bu hale getiriyor ve evren hareketli. Çünkü enerji devam ediyor ve hareketlilik bitmiyor. Bu hareketin ömrü henüz bilinmiyor.
Uzaydaki bütün gök cisimleri fizik kurallarına göre küresel olmak zorunda. Uzayın bilinmeyen bir çok yönü olduğunu da unutmamak gerekir. Şimdilik uzayın bilinenleri ile vardığımız sonuç gezegenlerin küresel şekle sahip olduğudur. Bu şekil bilinen fizik kuralları gereği gayet normal biçimde oluşmuştur. Uzayın bilinmeyenleri ortaya çıktıkça belki de fizik kuralları değişecek ama şimdilik gözlem, bilim ve fizik gezegenlerin küresel olduğunu söylüyor.
Gezegenler Neden Küreseldir isimli konu ile ilgili sizlerde dilerseniz yorum kısmında düşüncelerinizi paylaşabilirsiniz.
Yazar: Fatih Kar – Coğrafya Öğretmeni.
Konu: Gezegenler Neden Küreseldir