Yağış, atmosferdeki nemin yoğunlaşması sonucu su damlacıkları veya buz kristalleri halinde yeryüzüne düşen yağmur, kar, dolu, çisenti ve benzeri hava olaylarıdır.
Yağışlar Hakkında Bilgiler
Yağışlar, Güneş ışınları suyun yüzeylerden buharlaşmasına neden olur. Buhar, atmosfere yükselir, soğur ve yoğuşur. Yoğuşan su damlacıkları yağmur, kar veya diğer yağış şekilleri halinde yeryüzüne düşer.
Türleri: Yağmur, kar, dolu, çisenti ve benzeri yağışlar farklı tiplerde olabilir. Bu yağış türleri, atmosferik koşullara ve sıcaklık farklılıklarına bağlıdır.
Miktarı: Yağış miktarı, bölgeden bölgeye değişebilir. Bölgenin iklimine ve coğrafyasına bağlı olarak, yıllık yağış miktarı binlerce milimetre kadar değişebilir.
Önemi: Bitkilerin büyümesi, akarsuların akışı ve tatlı su kaynaklarının oluşumu için hayati önem taşır. Yağışsız bir bölgede, su kaynakları tükenir ve bitkiler ölür.
Etkisi: Aşırı yağış sel, heyelan ve seller gibi felaketlere neden olabilirken, uzun süren kuraklık ve az yağış da su kaynaklarının azalmasına neden olabilir. Bu nedenle, yağış miktarı ve dağılımı, bir bölgenin ekolojisi ve insan faaliyetleri için çok önemlidir.
OLUŞUMUNA GÖRE YAĞIŞ, YAĞIŞ OLUŞUM BİÇİMLERİ
Oluşumuna göre yağışları 3 gruba ayırırız. Yağış oluşum biçimleri bu konuda geçse de oluşum prensibini bilmekte fayda var. Çünkü oluşumuna göre yağışların hepsinde aynı prensipler geçerli. Yağış oluşumunun prensibi suyun sıcaklıkla ve yükselici hava hareketleriyle buharlaşıp atmosfere yükselmesi sonucu yoğunlaşarak ağırlık kazanıp yer çekimi etkisiyle tekrar yer yüzüne düşmesi şeklindedir.
Yer yüzüne düşmesi olayında oluşumun farklı türleri olduğu için oluşumuna göre yağışları sınıflandırabiliriz. Oluşumuna göre yağışlar cephe, yamaç ve yükselim olmak üzere 3 ana gruba ayrılır.
1-CEPHE YAĞIŞI
Cephe yağışlarının oluşumunda farklı iki hava kütlesinin karşı karşıya gelmesi etkilidir. Sıcak hava ile soğuk hava kütleleri karşılaşınca sıcak hava kütlesi soğuk hava kütlesinin üstüne doğru hareket eder. Dolayısıyla yükselen nemli hava kütlesi yoğunlaşır ve yağmur bulutlarına dönüşür.
Cephe yağışları en çok orta kuşakta görülür. Çünkü buralar sıcak ve soğuk hava kütlelerinin karşılaşma alanıdır. Türkiye’de en fazla Akdeniz bölgesinde görülür.
2-OROGRAFİK (YAMAÇ) YAĞIŞLARI
Orografik yağışlarda yeryüzü şekilleri önemlidir. Bu yağışların oluşumunda nemli hava kütlesinin dağ yamacı boyunca yükselmesi söz konusudur. Dağ yamacı boyunca yükselen nemli hava yükseldikçe soğur ve yoğunlaşır. Böylece su buharı su damlacıkları haline gelerek yağış oluşturur. Cephe yağışları özellikle deniz kıyısındaki dağların yamaçlarında oluşur. Türkiye’de en çok Karadeniz bölgesinde görülür.
3-KONVEKSİYONEL (YÜKSELİM) YAĞIŞLARI
Anadolu da kırkikindi yağışı olarak da bilinen konveksiyonel yağış daha yerel yağışlardır. Diğer yağış oluşum biçimleri gibi yatay yönde hareket etmezler. Bunlar bulundukları yerde sıcaklıkla beraber buharlaşan suyun atmosferde yükseldikçe yoğunlaşması sonucu oluşan bulutların yağışıdır. Yağmur sıcağı denilen kavramın da sebebi olan yağışlardır. Bu yağış daha çok yağmur olarak yeryüzüne düşer. Dünyada en çok ekvator bölgesinde Türkiye de ise İç Anadolu bölgesinde görülürse .
İç Anadolu da bunlara kırkikindi yağışı da denir. Bunun sebebi ise genellikle öğleden sonra ikindi vakti yapmasıdır. Çünkü öğlen vakti iyice ısınan yüzeydeki su buharlaşır ve buharlaşma ikindi vaktine kadar şiddetle devam eder. İkindi vakti havada iyice birikmiş olan su zerreleri bulutları oluşturur ve yere yağış olarak düşer. Bazen sıcak havalarda gökyüzünde birden bire oluşmuş bulutlar görürsünüz. İşte bunlar konveksiyonel Anadolu tabiriyle kırkikindi yağışlarıdır.
Kuraklık İle Mücade Eden Ülkeler
Kuraklık, bazı ülkeler için büyük bir sorun olabilir ve özellikle tarımsal faaliyetlerde ve su kaynaklarının yönetiminde büyük bir etkiye sahip olabilir. İşte kuraklıkla mücadele eden bazı ülkeler:
- Avustralya: Avustralya, dünyanın en kurak kıtası olarak bilinmektedir. Ülke, kuraklıkla mücadele etmek için su kaynaklarının yönetiminde ve su tasarrufu teknolojilerinde öncüdür.
- İsrail: İsrail, su kaynaklarının kısıtlı olduğu bir bölgede yer almaktadır ve ülke, su yönetimi konusunda dünya liderlerinden biridir. İsrail, desalinasyon teknolojisi ve yenilenebilir su kaynakları gibi inovatif yöntemler kullanarak kuraklıkla mücadele etmektedir.
- Güney Afrika: Güney Afrika, sık sık kuraklıkla mücadele etmek zorunda kalan bir başka ülkedir. Ülke, su kaynaklarının yönetiminde ve tasarruf teknolojilerinde ilerlemeler kaydetmiştir.
- İspanya: İspanya, kuraklıkla mücadele etmek için bir dizi strateji geliştirmiştir. Bunlar arasında su yönetimi, su tasarrufu teknolojileri ve yenilenebilir enerji kaynakları gibi çeşitli yöntemler yer almaktadır.
- Çin: Çin, dünyanın en kalabalık ülkelerinden biridir ve su kaynaklarının kısıtlı olduğu bir bölgede yer almaktadır. Çin, su kaynaklarının yönetiminde ve tasarruf teknolojilerinde ilerlemeler kaydeden önemli bir ülkedir.
Bu ülkeler, kuraklıkla mücadele etmek için birçok strateji geliştirmiş ve su kaynaklarının yönetimi ve tasarrufu konusunda ilerlemeler kaydetmiştir. Bu yöntemler, dünya genelinde diğer ülkeler tarafından da benimsenerek kuraklıkla mücadele etme konusunda daha güçlü adımlar atılabileceğine inanıyoruz.
Yağış, doğanın hayati bir parçasıdır ve çevre için önemli bir rol oynar. Özellikleri ve miktarı, bitkilerin büyümesi, toprak erozyonunu önleme, su kaynaklarının yenilenmesi ve iklimin belirlenmesi gibi birçok faktörü etkiler. Yağış, su döngüsünün önemli bir parçasıdır ve atmosferdeki nemin yoğunlaşması sonucu meydana gelmektedir.