Hamdullah Suphi Tanrıöver Kimdir? Hayatı, Eserleri ve Edebi Kişiliği
Hamdullah Suphi Tanrıöver, 1885 yılında İstanbul’un Aksaray semtinde dünyaya gelmiştir. Babası Tanzimat Dönemi’nin önemli bilim ve sanat adamlarından Abdüllatif Suphi Paşa, annesi ise Çerkez kızı Ülfet Hanım’dır. Dedesi, Osmanlı İmparatorluğu’nun ilk nazırlarından olan Abdurrahman Sami Paşa’dır. Çocukluk yılları, kültürlü bir ortamda geçmiş ve Divan edebiyatının son şairlerinin sürekli toplandığı bir konakta geçmiştir. İlk şiirini, amcası Sezai Bey’in Paris’te çıkardığı Şura-yı Ümmet gazetesinde yayımlamıştır.
1904 yılında okuldan mezun olduktan sonra öğretmenlik mesleğini seçmiş ve çeşitli yerlerde dersler vermiştir. Darülfünun’da Türk-İslam sanatı dersi, Darülmuallimin’de edebiyat, Ayasofya Rüştiyesi’nde hitabet ve Fransızca dersleri vermiştir. 1909 yılında Fecr-i Ati topluluğuna katılmış, 1911 yılında ise Ziya Gökalp’in önderliğinde gelişen Milli Edebiyat akımına dahil olmuştur. 1912 yılında İstanbul’da kurulan Türk Ocağı’na girmiş ve milletçilik akımının etkisi altında kalmıştır. Ayrıca, siyasi yaşamında 1920 yılında Meclis-i Mebusan Antalya üyesi olarak seçilmiş, Misak-ı Milli lehine konuşmalar yapmıştır. 1966 yılında vefat etmiştir.
Hamdullah Suphi Tanrıöver, Türk edebiyatının önemli isimlerinden biri olup, aynı zamanda öğretmen, milletvekili ve siyasetçidir. İstiklal Marşı’nın Türkiye Büyük Millet Meclisi’nde okuyan ilk kişi olma özelliğine sahiptir. Fecr-i Ati hareketinin ardından Milli Edebiyat topluluklarında yer almış ve zamanla siyasi kimliği, şair ve yazarlığının önüne geçmiştir. Osmanlı Mebusan Meclisi’nde milletvekilliği yapmış ve iki defa Milli Eğitim Bakanlığı görevini yürütmüştür. Türk Ocakları başkanlığı yapmış, Türk Ocaklarının kapanmasının ardından 13 yıl boyunca Bükreş’te büyükelçilik görevinde bulunmuştur. Türkiye’ye döndüğünde Türk Ocaklarını tekrar kurmuş ve bu kuruma toplamda 34 yıl başkanlık yapmıştır.
Eserleri
| Başlık | Tür | Yıl |
|---|---|---|
| Namık Kemal Bey Magosa’da | Kitap | 1909 |
| Anadolu Milli Mücadelesi | Kitap | 1946 |
| Dağ Yolu ve Günebakan’dan Seçmeler | Kitap | 1971 |
| Günebakan | Kitap | 1987 |
| Dağ Yolu | Kitap | 1987 |
Hamdullah Suphi Tanrıöver’in Edebi Kişiliği
Hamdullah Suphi Tanrıöver, şiir, hikâye, söylev, makale ve konferans türlerinde birçok eser vermiştir. Edebiyatımızda hitabet gücü yüksek olarak tanınmaktadır ve Türkçülük ülküsünün en önemli savunucularından biridir. 1909 yılında Fecr-i Ati topluluğuna katılmış, 1911 yılında bu topluluktan ayrılarak Milli Edebiyat akımına yönelmiştir. Kurtuluş Savaşı ve Cumhuriyet’in ilk yıllarında meclisteki coşkulu konuşmalarıyla da tanınmış, Türk Ocakları başkanlığı gibi önemli görevlerde bulunmuştur. Atatürk tarafından kendisine verilen Tanrıöver soyadı, onun devlet ve kültür hayatındaki önemli yerini simgeler.