Fobiler
Hepimizin çeşitli sebeplerle oluşturduğu fobilerimiz vardır. Kimi zaman kötü bir deneyim sonucu, kimi zaman ise sosyal öğrenme yolu ile ediniriz onları. Örneğin küçükken kendisine elektrik çarpan bir çocuğun, ömrü boyunca sürecek olan bir elektrik fobisi oluşturması gayet tabiidir.Ya da annesini akrep sokmuş bir kız çocuğunun akrebe karşı büyük bir fobi oluşturması olasıdır. İşte başkasının gördüğü zarardan dolayı herhangi bir varlığa, duruma veya nesneye karşı geliştirilen fobiler, sosyal öğrenme yolu ile edinilmiş fobilerdir.
Fobisi olmayan neredeyse hiçbir insan yoktur. Kimisi yılandan, kimisi akrepten, kimisi karanlıktan veya yüksekten, kimisi iftiradan, kimisi sudan veya ateşten aşırı derece korkar. Özellikle kadınlarda bulunan fare fobisi, daha çok sosyal öğrenme yolu ile gerçekleşir. Gördüğü neredeyse her kadının fareden korktuğunu gören bir kız çocuğu, farenin çok korkulacak bir yaratık olduğunu düşünür ve o da aynı fobiyi geliştirir. Fobilerimizle baş etmek aslında mümkündür. Çok ileri derecede olan fobileri bastırmak için psikolojik tedavi veya destek görmek gerekebilir.
Normal seviyede olan fobileri ise çeşitli yöntemlerle yok edebiliriz. Örneğin köpek fobisi olan bir çocuğun fobisini şu şekilde yok etmek mümkündür. Çocuğa önce uzaktan köpekler gösterilir. Daha sonra bu mesafe daha da kısaltılır. Ardından kafes ardındaki köpeğe çocuk iyice yaklaştırılır. Sonra anne, kucağına bir köpek alarak çocuğuna yakın durur. Köpek annenin kucağında iken çocuğun ona dokunması istenir. Sonra yavaş yavaş köpek serbest bırakılır ve çocuğun onunla oyun oynaması sağlanır. Fobileri yok etmenin en önemli yolu onların üstüne gitmektir. Örnğin karanlık fobisi olan birisi karanlığa kendini maruz bırakmalıdır ki o korkusunu yenebilsin.
Fobiler Kompozisyon
Giriş: Fobiler, insanların çeşitli nedenlerle geliştirdiği, genellikle aşırı ve irrasyonel korkulardır. Bu korkular, bazen geçmişte yaşanan kötü deneyimlerden, bazen de sosyal öğrenme yoluyla edinilir. Örneğin, küçük yaşta elektrik çarpması yaşayan bir çocuk, ömür boyu elektrikten korkabilir. Ya da annesinin akrep sokması sonucu bir kız çocuğu, akreplere karşı büyük bir fobi geliştirebilir. Bu tür fobiler, başkalarının yaşadığı olumsuz deneyimlerden kaynaklanan sosyal öğrenme yoluyla edinilen korkulardır.
Gelişme: Fobiler neredeyse herkesin hayatında bir şekilde bulunur. Kimi insanlar yılan, akrep, karanlık veya yükseklikten korkarken, kimileri iftiradan, sudan veya ateşten aşırı şekilde ürker. Özellikle kadınlarda görülen fare fobisi, sosyal öğrenme yoluyla gelişebilir. Gördüğü her kadının fareden korktuğunu gören bir kız çocuğu, farenin korkulacak bir varlık olduğuna inanabilir ve bu korkuyu kendine de transfer edebilir.
Fobilerle baş etmek mümkündür. Şiddetli fobiler genellikle psikolojik tedavi veya destek gerektirir. Ancak daha hafif seviyedeki fobiler çeşitli yöntemlerle aşılabilir. Örneğin, köpek fobisi olan bir çocuk için uygulanabilecek bir yöntem, korkulan nesneye yavaş yavaş alıştırma yapmaktır. Çocuğa önce uzaktan köpekler gösterilir, ardından bu mesafe kısaltılır ve çocuk, kafes içindeki köpeğe yaklaşır. Annesi köpeği kucağına aldığında, çocuk köpeğe dokunma fırsatı bulur. Bu süreçte çocuk köpekle oyun oynayabilir ve köpekle olumlu bir ilişki geliştirebilir.
Fobilerle başa çıkmanın en etkili yolu, korkulan nesneye maruz kalmak ve korkunun üstesinden gelmektir. Örneğin, karanlık fobisi olan bir kişi, yavaş yavaş karanlığa maruz kalmalı ve bu korkusuyla yüzleşmelidir. Bu şekilde, korku aşılabilir ve kişinin yaşam kalitesi artırılabilir.
Sonuç: Fobiler, insanların yaşamlarını olumsuz etkileyen aşırı korkulardır ve genellikle geçmişteki kötü deneyimler veya sosyal öğrenme yoluyla edinilir. Fobilerle başa çıkmak mümkündür; ağır fobiler psikolojik destek gerektirirken, hafif fobiler çeşitli maruz kalma yöntemleriyle aşılabilir. Korkularımızın üstesinden gelmek, kişisel gelişim ve yaşam kalitesini artırmak adına önemlidir. Fobilerle yüzleşmek ve onları aşmak, hem psikolojik rahatlama sağlar hem de hayatın daha özgürce yaşanmasına yardımcı olur.