Ezop Hayatı: Hayatı ve Edebi Kişiliği

Ezop (Aisopos): Hayatı Kısaca

Ezop (Yunanca: Aisopos), M.Ö. VI. yüzyılda yaşadığı farz edilen eski bir Yunan masalcısıdır. Yaşamıyla ilgili kesin bilgiler bulunmamakla birlikte, Trakya’da doğduğu ve Samos Adası’nda köle olarak yaşadığı rivayet edilir. Azat edildikten sonra birçok yolculuk yaptığı ve Delphoi’ye yaptığı bir yolculuk sırasında öldürüldüğü söylenir. Bazı kaynaklar, günümüzdeki Emirdağ yakınlarında bulunan Amorium kentinde doğup büyüdüğünü de iddia eder.

Ezop’un yaşamıyla ilgili bilgilere Herodot ve Plutarkhos’un eserlerinde rastlanır. Herodot’a göre, Ezop, Samos Adası’nda Iadmon isimli bir soylunun kölesi olarak yaşamış ve serbest bırakıldıktan sonra birçok geziye katılmıştır. Delphoi’de ise öldürüldüğü söylenir. Mitolojik bir anlatıma göre, Delphoi’deki insanlar Tanrılardan yardım alarak başkalarının yaşamlarını çaldıklarını iddia etmiş, Ezop da bu suçlamayla hırsız ilan edilerek idam edilmiştir.

Eserleri

Eser Adı
Rüzgar ile Güneş
İki İnatçı Keçi
Yengeç ile Yavrusu
Kurbağa ile Aslan
Tek Gözlü Alageyik
İyiliğe Karşı Kötülük
Aferin Sansar Sana
Ay Çeşmesi ve Kurbağa Doktor Olmuş
Ağlayan Domuz
Kurbağaların Sevinci
Uyuyan Aslan ile Kabadayı
Aslanın Yöneticiliği

Edebi Kişiliği

Ezop, fabllarında insan özelliklerini hayvanlara yükleyerek anlatımda bulunmuştur. Fabllarında ele aldığı konular arasında egemenlik kavgaları, güçlü olanın güçsüzü ezmesi, birbirini çekememe, yardımlaşma, birbirini yok etme ve arkasından oyun hazırlama gibi temalar yer alır. Bu konuları hayvanların dünyası içinde anlatarak, yaşadığı dönemdeki insanların davranışlarını ve yönetim şeklini eleştirmiştir.

Ezop’un fablları, Antik Çağ’da soyutlaştırmalarla anlam yüklenen önemli eserlerdi. Karar verilmesi gereken tartışmalarda ve düşüncelerin anlatımında Ezop’un fabllarına başvurulurdu. Ayrıca eğitim ve felsefe konularındaki tartışmalarda da kullanılırdı. Ezop masalları, hayvanların davranışları üzerinden insan davranışlarını eleştirir ve kıssadan hisse çıkararak ders vermeye çalışır.

Ezop’un fabllarının sayısı yaklaşık 250’dir ve bunların tamamı insan davranışlarının yanlışlıklarını en iyi şekilde anlatmaktadır. M.Ö. IV. yüzyılda Phaleroslu Demetrios, Ezop masallarının en eski derlemesini hazırlamıştır. Daha sonraları Demetrios’un hazırladığı derleme M.S. I. yüzyılda Phaedrus tarafından Latinceye, Babrios tarafından ise Yunancaya çevrilmiştir. Ancak bu derlemeler günümüze ulaşamamıştır. Ezop’un fablları çağlar boyunca birçok kez yayımlanmıştır. Fransız yazar Jean de la Fontaine, 17. yüzyılda bu fablları yeniden kaleme almış ve Ezop’un eserlerinin tüm dünyada tanınmasını sağlamıştır.

---

Ezop Hayatı (2)

ÖZET

Yunanca Aisopos yani Ezop, M.Ö. VI. yy’da yaşadığı farz edilen eski bir Yunan masalcısı olarak bilinir. Yaşamıyla ilgili kesin bilgiler bulunmamaktadır. Trakya’da doğduğu, Samos adasında kölelik yaptığı, azat edildikten sonra sayısız yolculuk yaptığı söylenir. Delphoi’ye yolculuk yaptığı sıralarda öldürülmüştür. Yaşamıyla ilgili günümüzdeki Emirdağ yakınlarında bulunan Amorium kentinde doğduğu ve büyüdüğü de söylentiler arasındadır.

 

Eserleri: Rüzgar ile Güneş, İki İnatçı Keçi, Yengeç ile Yavrusu, Kurbağa ile Aslan, Tek Gözlü Alageyik, İyiliğe Karşı Kötülük, Aferin Sansar Sana, Ay Çeşmesi ve Kurbağa Doktor Olmuş, Ağlayan Domuz, Kurbağaların Sevinci, Uyuyan Aslan ile Kabaday, Aslanın Yöneticiliği başlıca eserleridir.

 

UZUN

Ezop Hakkında Uzun Bilgi

Rönesans’tan itibaren eski Yunan fabl yazarı Ezop’un yaşayıp yaşamadığı üzerine çeşitli tartışmalar yapılmış ve çok sayıda iddialar vardır. Bazı kaynaklar Trakyalı olduğunu, bazılarıysa Ezop’un Frigyalı olduğunu ileri sürer. Yaşamıyla ilgili bilgilere Heredotos ve Plutark-hos tarafından ulaşılır. Verilen bilgiler dahilinde Ezop, Samos adasında yaşamış, Iadmon isimli bir soyluya kölelik yapmış ve serbest bırakılması üzerine çok sayıda geziye katılmıştır. Delphoi’de ise öldürüldüğü söylenir. Ölümüyle ilgili mitolojik bir anlatıma göre, Delphoiler’in Tanrılardan yardım alarak başkaların yaşamlarını çaldıklarını, böylece uzun süreler yaşam sürdüklerini iddia etmesi üzerine kentte yaşayanlar tarafından hırsız olarak ilan edilmiş ve idamı gerçekleştirilmiştir.

 

Ezop Edebi Kişiliği

Ezop çok sayıda fabl yazmıştır. İnsan özelliklerini hayvanlara yükleyerek yeni bir evren anlatımında bulunmuştur. Fabllarında ele aldığı konular arasında egemenlik kavgaları, güçlü olanın güçsüzü ezdiği, birbirini çekememe, yardımlaşma, birbirini yok etme, bir başkasının arkasından oyun ve düzen hazırlama yer alır. Tüm bu konuları hayvanların dünyası içerisinde anlatılır. Yaptığı soyutlamalar aracılığıyla yaşanılan zamandaki insanların davranışları, ülkeyi yönetenleri ve yönetme şekli gibi oldukça geniş kapsamda eleştiriler yapmıştır.

 

Ezop fablları günümüze bakıldığında çocuklar için yazıldığı düşünülen masallar olarak değerlendirilse de, Antik çağda soyutlaştırmaların yüklendiği anlamlarla önemli bir yere sahip olmuştur. Karar verilmesi gereken tartışmalarda, düşüncenin anlatımında Ezop fabllarına başvurulurdu. Ayrıca Antik dönemde eğitim ve felsefe konularında yapılan tartışmalarda da çokça kullanılırdı. Ezop masallarındaki hayvanların davranışları insanlarla ilişkilendirilir ve kıssadan hisseler çıkarılarak verilmek istenen dersi özetlemede yararlanılırdı. Ezop masalları yaklaşık 250 adettir. Bunların tamamı insan davranışlarının yanlışlıklarını en iyi şekilde anlatmaktadır. Ezop fabllarıyla dönemini en iyi yansıtan ve döneminin tanığı olan masalcısıdır.

 

M.Ö. IV. yy’da Phaleroslu Demetrios, Ezop masallarının en eski derlemesini hazırlamıştır. Daha sonralarıysa Demetrios’un hazırladığı derleme M.S I.yy’da Phaedrus Latinceye, Babrios ise Yunancaya çevirmiştir. Ancak bu derlemeler günümüze kadar gelememiştir. Ezop’un fablları çağlar boyunca çok sayıda yayımlanmıştır. Fransız yazar Jean de la Fontaine 17. yy’da yeniden kaleme almış ve böylece tüm dünya tarafından tanınmıştır.