Hasan İzzettin Dinamo Kimdir? Hayatı, Eserleri ve Edebi Kişiliği
Hasan İzzettin Dinamo, 1909 yılında Trabzon’un Akçaabat ilçesinde doğmuştur. Türk edebiyatının önemli yazar ve şairlerinden biridir. Ailesinin İstanbul’a yerleşmesinin ardından bir dönem Samsun’da yaşamış ve babasını I. Dünya Savaşı sırasında kaybetmiştir. Eğitim hayatına Ankara Gazi Eğitim Enstitüsü’nde başlamış, ancak tamamlayamamıştır. Geçimini çeviriler ve özel derslerle sağlamıştır.
Dinamo’nun edebiyat kariyeri, bireysel şiirlerle başlamış; ancak Nazım Hikmet’in etkisiyle toplumsal şiire yönelmiştir. Sabahattin Ali, Rıfat Ilgaz ve A. Kadir gibi önemli şairlerle de çalışma fırsatı bulmuştur. Şiirlerinin yanı sıra romanlarıyla da tanınır. “Kutsal İsyan,” “Savaş” ve “Açlar” gibi eserler yazmış; 1977 yılında “Kutsal Barış” romanıyla Orhan Kemal Roman Armağanı’nı kazanmıştır. Romanlarında genellikle savaş dönemlerini ele almış, şiir ve öykü kitapları da kaleme almıştır.
Dinamo, 1909 yılında Trabzon’un Akçaabat ilçesinin Ahanda Köyü’nde doğmuş; babasını I. Dünya Savaşı’nda kaybettikten sonra Darüleytam’a yerleştirilmiştir. 17 yaşına kadar burada kalmış, ardından Sivas Öğretmen Okulu’na gitmiş ve burayı başarıyla bitirmiştir. Malatya ve Adıyaman’da öğretmenlik yapmış, ardından Ankara Gazi Eğitim Enstitüsü’ne devam etmiştir. Ancak, burada yasadışı eylemler gerekçesiyle tutuklanmış ve bir yıl hapis cezasına çarptırılmıştır.
1950 yılından sonra fotoğrafçılıkla ilgilenmiş, takma isimler kullanarak çocuk kitapları yazmıştır. 6 ve 7 Eylül olaylarının ardından yeniden tutuklanmış, 6 ay cezaevinde kalmıştır. Suçsuz bulunarak serbest kalmıştır. Çeviriler ve özel dersler vermeye devam etmiştir. İlk şiirini “İzler” dergisinde yayımlamış ve sonrasında Servet-i Fünun ve “Adım” dergisinde şiirlerini yayınlamıştır. İlk şiirlerini “Adsız” adlı bir kitapta iki arkadaşıyla birlikte derlemiştir. Başlangıçta hece ölçüsü kullanmışken, daha sonra serbest vezne yönelmiştir.
Eserleri
Hasan İzzettin Dinamo’nun eserleri aşağıdaki gibidir:
| Tür | Eserler |
|---|---|
| Şiir |
|
| Roman |
|
Edebi Kişiliği
Hasan İzzettin Dinamo, edebi kariyerinde önemli değişimlere imza atmıştır. Başlangıçta bireysel şiirler yazmış, ancak Nazım Hikmet ile tanıştıktan sonra toplumsal şiir anlayışına yönelmiştir. İlk şiirlerinde Faruk Nafiz Çamlıbel’in etkisi görülse de, sonrasında Nazım Hikmet’in etkisi belirginleşmiştir. Şiirlerinde doğayı ve yaşamın çeşitli kesitlerini zengin bir çağrışım düzeniyle tasvir etmiştir. Toplumsal gerçekleri kavramaya çalışmış, şiirlerinde bu temaları işlemiştir. “Deniz Feneri” adlı kitabında 1937 yılında şiirlerini toplamış, bu eser toplumsal ve bireysel temaları harmanlamıştır. Dinamo’nun şiirlerinde serbest vezin kullanımı ve zengin çağrışımlar, onun edebi kimliğinin önemli unsurlarıdır.