Cahit Sıtkı Tarancı: Hayatı, Eserleri, Şiirleri ve Edebi Kişiliği
Hayatı
Cahit Sıtkı Tarancı, 4 Ekim 1910’da Diyarbakır’da dünyaya gelmiştir. Babası Bekir Sıtkı Bey, Diyarbakır’da ticaretle uğraşan köklü bir aileye mensuptur ve annesi Arife Hanım’dır. Aile, soyadlarını pirinçten zarar gördükleri için Tarancı olarak değiştirmiştir. İlkokulu Diyarbakır’da tamamladıktan sonra ortaöğrenimini ve liseyi İstanbul’da okumuştur. Şiir yazmaya lise yıllarında başlamış, ilk şiirleri Akademi ve Servet-i Fünun dergilerinde yayımlanmıştır.
1931 yılında Mülkiye Mektebi’nden atıldıktan sonra Yüksek Ticaret Okulu’na girmiş ve Sümerbank’ta çalışmaya başlamıştır, ancak bu okuldan da ayrılmak zorunda kalmıştır. İstifa ettikten sonra Cumhuriyet Gazetesi’nde yazarlık yapmaya başlamış, yükseköğrenimini tamamlamak için Paris’e gitmiştir. İkinci Dünya Savaşı nedeniyle Paris’teki eğitimini yarıda bırakmak zorunda kalmış ve bisikletle Türkiye’ye dönmüştür. Askerlik hizmetini 1941-1943 yılları arasında Ege Bölgesi’nde yapmıştır.
1953 yılında geçirdiği sağlık sorunları nedeniyle felç kalmış, çeşitli hastanelerde tedavi görmüş, son olarak Avrupa’ya götürülmüş ancak 12 Ekim 1956’da Viyana’da vefat etmiştir. Cenazesi Ankara Cebeci Asri Mezarlığı’na defnedilmiştir.
Eserleri
- Ömrümde Sükût (1933): Cahit Sıtkı Tarancı’nın ilk şiir kitabıdır ve sanatçıya edebiyat dünyasında tanınma kazandırmıştır.
- Otuz Beş Yaş (1946): Bu eseriyle CHP Şiir Ödülü’nü kazanmış ve büyük bir üne kavuşmuştur.
- Düşten Güzel (1953): Evlendikten sonra yazdığı şiirlerini topladığı kitabıdır.
- Sonrası (1957): Sanatçının ölümünden sonra yayımlanan eseridir.
- Ziya’ya Mektuplar (1957): Ölümünden sonra yayımlanan ve Ziya Osman Saban’a yazılmış mektupları içeren kitaptır.
- Gün Eksilmesin Penceremden (1957): Tarancı’nın ölümünden sonra derlenen şiirleridir.
Edebi Kişiliği
Cahit Sıtkı Tarancı’nın edebi kişiliği, özellikle lise yıllarında şiir yazmaya başlamasıyla şekillenmiştir. Şiirlerinde genellikle Fransız şairlerinin üslubundan etkilenmiş, bu da Fransız okullarında aldığı eğitimle bağlantılıdır. Sanat için sanat ilkesine bağlı olarak, şiiri kelimelerle güzel şekiller kurma sanatı olarak görmüştür.
Tarancı, kafiye ve uyumdan kopmadan, ölçülü ya da serbest her türlü şiirin güzel olduğunu savunmuştur. Sade bir üslubu vardır; mecazları derin, karışık veya şaşırtıcı olmaktan ziyade, gerçekçi ve anlaşılır şekilde kullanmıştır. Hayali veya uzak çağrışımlardan ziyade, gerçekçi mecazlarla yazmayı tercih etmiştir. Bazen sembollere başvurmuş olsa da, genellikle sade ve anlaşılır bir dille yazmıştır.
Cahit Sıtkı Tarancı, modern Türk şiirinin önemli isimlerinden biridir ve şiirlerinde insanın varoluşsal kaygılarını, hayatın geçiciliğini ve kişisel duyguları etkili bir şekilde dile getirmiştir. Şiirlerinde yaşam, ölüm ve insanın içsel dünyası üzerine derin düşünceler yer alır.