Cahit Külebi: Hayatı, Eserleri ve Edebi Kişiliği
Hayatı
Cahit Külebi, 20 Aralık 1917’de Tokat’ın Zile ilçesinde doğmuştur. İlk ve orta öğrenimini Tokat ve Sivas’ta tamamladıktan sonra İstanbul’da Yüksek Öğretmen Okulu’nun Türk Dili ve Edebiyatı Bölümü’nü bitirmiştir. Eğitim hayatı boyunca edebiyat öğretmenliği yapmış, Antalya Lisesi, Ankara Devlet Konservatuarı ve Ankara Gazi Lisesi’nde görev almıştır. Ayrıca Milli Eğitim müfettişliği yapmış ve sonrasında İsviçre’ye atanmıştır. Yurda döndükten sonra Milli Eğitim Başmüfettişi ve Kültür Müsteşar Yardımcısı olarak görev yapmıştır. 1972’de emekli olduktan sonra 1983 yılına kadar Türk Dil Kurumu’nda çalışmış, 1976’dan sonra Türk Dil Kurumu Genel Yazmanı olarak görev yapmıştır. 20 Haziran 1997’de Ankara’da vefat etmiştir.
Cahit Külebi’nin gerçek adı Mahmut Cahit’tir, ancak yasal değişiklik sonrası Erencan soyadını almış ve sonradan Külebi soyadını benimsemiştir. Almanca ve Fransızca öğrenimi için Almanya’ya gitmiştir. 1942 yılında askerlik hizmetinden sonra Antalya Lisesi’nde stajyer edebiyat öğretmenliği yapmış, ardından Ankara Devlet Konservatuarı Edebiyat Öğretmenliği ve Müdür Başyardımcılığı yapmıştır. Gazi Lisesi’nde de edebiyat öğretmenliği yapmış, Milli Eğitim müfettişliği ve İsviçre’de kültür ateşeliği gibi görevlerde bulunmuştur. Emekli olduktan sonra Türk Dil Kurumu’nda çeşitli görevlerde bulunmuş, 12 Eylül sonrası SODEP kurucuları arasında yer almış ancak kurucu üyeliği veto edilmiştir.
Eserleri
- Atatürk Kurtuluş Savaşında (1952)
- Yeşeren Otlar (1954)
- Süt (1965)
- Şiirler (1969)
- Türk Mavisi (1973)
- Sıkıntı ve Umut (1977)
- Yangın (1980)
- Bütün Şiirleri (1982)
- Güz Türküleri (1991)
- Güzel Yurdum (1996)
- Zerdali Ağacı (1990)
- Rüzgâr (1949)
- Kamyonlar Kavun Taşır
- Biz Biliriz Bizim İşlerimizi
- Herkesin Bir Derdi Var
- Ekin’in Göz Yaşları
- Sana Borçluyuz
- Alacakaranlıkta
- Çürüyen Otlar
- Özgürlük
- Uçak Yolculuğu
- İçi Sevda Dolu Yolculuk (1986)
- Şiir Her Zaman (1985)
Edebi Kişiliği
Cahit Külebi, şiir yazmaya lise yıllarında başlamıştır. Şiirlerinde genellikle yalın ve kötümser bir dil kullanmış, iç sesler ve zarif benzetmelerle özgün bir üslup geliştirmiştir. Şiirlerinin başlıca özellikleri arasında yurt içindeki yaşamı modern bir biçimle ve romantizmle yansıtma, anılarla güçlü içten duyarlılığı ifade etme bulunur. Külebi’nin şiirlerinde yarım uyaklar ve iç sesler öne çıkar; şiirleri duygu ve düşünceleri etkili bir şekilde ifade eden zarif benzetmelerle zenginleştirilmiştir.
Külebi’nin eserleri, Türk şiirinin önemli örneklerinden biri olarak kabul edilir. Şiirlerinde yaşamın çeşitli yönlerini, özellikle de bireyin içsel dünyasını ve toplumla olan ilişkisini ele almıştır. Eserlerinde yalın bir dille derin duygusal ve düşünsel izlenimler sunarak okuyucularında güçlü bir etki bırakmıştır.