Atalarımızın yüzlerce, belki de binlerce yıl önce söylemiş olduğu ve bizim halla kullandığımız, hayatımıza uygulamaya çalıştığımız atasözlerinin hayatımızdaki yeri ve önemi büyüktür. Sizler için, bazı önemli atasözlerini açıklamaları ile birlikte derlemeye çalıştık. Umarız ki işinizi görür.
Atasözü örneklerine geçmeden önce, atasözünün ne olduğunu söylemekte yarar var diye düşünüyoruz.
Atasözü Nedir?
Atalarımızın, geçmişte yaşadıkları deneyimlerden yola çıkarak söyledikleri kısa ve özlü sözlere atasözü denir. Atasözleri bir yargı bildirir ve hepsinde bize verilmek istenen bir mesaj vardır. Belki de çok uzun şekilde anlatılması gereken bir konu, atasözleri sayesinde kısacık bir cümle ile anlatılır.
ATASÖZÜ ÖRNEKLERİ
Ağaç yaşken eğilir.
Anlamı: Eğitimin, erken yaşta verilmesi gerektiğini anlatır. Zamanında eğitilmeyen kişi, sonrasında zorlanır. Örneğin bisiklet sürmeyi çocukken öğrenmeyen biri, büyüdüğünde ya bisiklet sürmeyi hiç öğrenemez ya da çok zorlanır.
Başak büyüdükçe boynunu eğer.
Anlamı: İnsanlar, bilgi sahibi oldukça, olgunlaştıkça daha alçak gönüllü, daha mütevazı olurlar.
Çok konuşan, çok yanılır.
Anlamı: Çok konuşmanın birçok zararı vardır. Çok konuşan kişilerin yanlış şeyler söyleme olasılığı artar. Bu nedenle sadece gerektiğinde konuşmak daha iyidir.
Damlaya damlaya göl olur.
Anlamı: Büyük birikimler, küçük birikimlerin birleşmesi ile oluşur. Az, çok demeden biriktirmeliyiz ki biriktirdiğimiz şey zamanla çoğalsın.
Ek tohumun hasını, çekme yiyecek yasını.
Anlamı: Bir işin neticesinde iyi bir karşılık almak istiyorsan, o işe önem ver, harcaman gereken parayı veya zamanı harcamaktan korkma.
İçki öldürür, kumar söndürür, spor güldürür.
Anlamı: İçki ve kumar tüm kötülüklerin anasıdır, nice ocaklar söndürmüştür; oysa spor insanı zinde ve mutlu yapar.
İki karpuz bir koltuğa sığmaz.
Anlamı: İnsanların iki işi bir arada yapmaya çalışması mümkün değildir. İki işi aynı anda yapmaya çalışanlar, her ikisini de başaramazlar. Sadece bir işe odaklanmak ve onu yapmak en iyisidir.
İyi dost, kara günde belli olur.
Anlamı: Asıl dost, kötü günümüzde de yanımızda olandır. İyi günümüzde herkes bizimle olabilir, gerçek dostlar ise dar zamanımızda bile bizi yalnız bırakmaz.
Keskin sirke, küpüne zarar.
Anlamı: Sürekli öfkeli olan kişi sadece kendisine zarar verir. Sakin olmalı, öfkemize hakim olmalıyız.
Komşu komşunun külüne muhtaçtır.
Anlamı: İnsanlar, kime ne zaman muhtaç olacaklarını bilemezler. Bazen en ufak bir ihtiyacımızda bile birilerine muhtaç olabiliriz veya başkaları bize muhtaç olabilir.
Körle yatan, şaşı kalkar.
Anlamı: Kötü arkadaşlarla gezenler, zamanla onlar gibi kötü olurlar.
Lafla peynir gemisi yürümez.
Anlamı: Önemli işler öyle lafla yapılmaz. ”Ben yaparım, ben ederim.” lafları yerine icraate geçmeli ve o işi yapmaya başlamalyız.
Meyve veren ağaç taşlanır.
Anlamı: İnsanlara faydalı kişiler, çoğu defa toplum tarafından sert şekilde eleştirilirler.
Nerede dirlik, orada birlik.
Anlamı: İnsanlar el ele olduğu sürece, en zor işleri bile başarabilir.
Rüzgar eken fırtına biçer.
Anlamı: Kötülük yapan kişi, çok daha büyük kötülüklerle karşılaşır.
Sabrın sonu selamettir.
Anlamı: Bir işin neticesini sabırla bekleyenler, nihayetinde mutlu olurlar.
Taşıma su ile değirmen dönmez.
Anlamı: Çok büyük ve önemli bir işi başarmak için az emek yeterli gelmez. Böyle işler için çok emek verilmeli, özveride bulunulmalıdır.
Tatlı dil yılanı deliğinden çıkarır.
Anlamı: İnsanları güzel ve gönül alıcı sözlerle etkilemek daha fazla mümkündür.
Veren el, alan elden üstündür.
Anlamı: Cömert olmak, cömert olmak için de kazanmak hayırlı bir iştir.
Yazın başı pişenin, kışın aşı pişer.
Anlamı: Zamanında çalışıp didinen kişi, karşılığını mutlaka alır.
Atasözlerinin Önemi ve Anlamları
Atalarımızın binlerce yıl öncesinden günümüze kadar aktardığı atasözleri, hayatımıza yön veren, deneyimlerden süzülmüş kısa ve özlü ifadelerdir. Her biri bize değerli bir mesaj iletmekte ve uzun açıklamalarla anlatılması gereken konuları kısaca özetlemektedir. İşte bazı önemli atasözleri ve açıklamaları:
Atasözü Nedir?
Atasözü, atalarımızın yaşadıkları tecrübelerden çıkarak oluşturdukları kısa ve özlü sözlerdir. Her atasözü bir düşünceyi veya yargıyı kısa ve etkili bir şekilde ifade eder, genellikle belirli bir yaşam dersini anlatır.
Atasözü Örnekleri
1. Az kazananın gözü yükseklerde olmaz.
Anlamı: Maddi durumu kısıtlı olan kişilerin beklentileri genellikle daha mütevazıdır. Bu nedenle, gerçekçi hedefler belirlerler.
2. Bir elin nesi var, iki elin sesi var.
Anlamı: İşbirliği ve ortak çalışma, tek başına yapılan işten daha etkili sonuçlar verir. İki kişinin birlikte çalışması, daha başarılı sonuçlar sağlar.
3. Damlaya damlaya göl olur, ama akı karasından belli olur.
Anlamı: Küçük birikimler bir araya geldiğinde büyük sonuçlar doğurabilir, ancak gerçek değer ve nitelik zamanla ortaya çıkar.
4. Gülü seven dikenine katlanır.
Anlamı: Güzel ve değerli şeyler bazen zorlukları da beraberinde getirir. Güzel şeylerin tadını çıkarmak için fedakarlık yapmak gerekebilir.
5. İncitme beni, ama boşuna incitme.
Anlamı: Başkalarını kırmak yerine yapıcı ve olumlu davranışlarda bulunmak daha iyidir. Kötü söz ve davranışlar gereksiz yere kırıklığa neden olabilir.
6. İşleyen demir ışıldar.
Anlamı: Çalışmak ve üretken olmak, insanı geliştirir ve başarılı kılar. Sürekli çaba göstermek, kişisel ve mesleki gelişime katkı sağlar.
7. Kervan yolda düzülür.
Anlamı: Büyük projeler ve işler başlarken her şey mükemmel olmayabilir. Zamanla eksiklikler giderilir ve iş yoluna konur.
8. Kötü komşu insanı mal sahibi eder.
Anlamı: Sorunlu veya olumsuz kişiler, insanları daha dikkatli ve özenli hale getirir. Kötü durumlar bazen olumlu sonuçlar doğurabilir.
9. Sakınan göze çöp batar.
Anlamı: Aşırı dikkat ve endişe bazen gereksiz sorunlara neden olabilir. Her şeyi mükemmel yapma çabası, bazen istenmeyen sonuçlar doğurur.
10. Söz gümüşse, sükût altındır.
Anlamı: Konuşmak değerli olabilir, ancak bazen sessizlik daha değerlidir. Gerektiğinde sessiz kalmak, düşünceli ve olgun bir davranış olabilir.
11. Sürüden ayrılanı kurt kapar.
Anlamı: Toplumdan veya grubun bir parçası olmaktan ayrılmak, yalnızlığa ve tehlikeye yol açabilir. Birlikte hareket etmek, güvenliği sağlar.
12. Yalancının mumu yatsıya kadar yanar.
Anlamı: Gerçekler sonunda ortaya çıkar. Yalanlar ve dolandırıcılıklar uzun süre saklanamaz ve her zaman gün yüzüne çıkar.
13. Yüzme bilmeyen sahile en yakın olur.
Anlamı: Bir konuda yeterli bilgi ve beceriye sahip olmayan kişiler, en kolay ve riski az alanlarda bulunurlar. Bu, bazen başarısızlık korkusundan kaynaklanabilir.
14. Zararın neresinden dönülse kârdır.
Anlamı: Hatalardan veya olumsuz durumlardan dönmek her zaman daha iyidir. Yanlış yola girilmişse, dönüş yapmak en iyi seçenektir.
15. Her işin başı sağlık.
Anlamı: Sağlık, yaşamın en önemli temelidir. Diğer her şeyin önünde gelir ve sağlıklı olmak, tüm diğer başarıların temelidir.
Bu atasözleri, çeşitli durumlar ve yaşam dersleri hakkında bilgi verir ve yaşam yolculuğunda rehberlik eder.