Bağdatlı Ruhi: Hayatı, Eserleri ve Edebi Kişiliği
Bağdatlı Ruhi’nin doğum yılı kesin olarak bilinmemekle birlikte, Bağdat doğumlu olduğu anlaşılmaktadır. Gerçek adı Osman olan şair, doğduğu şehir nedeniyle “Bağdatlı Ruhi” olarak anılmaktadır. Osmanlı Ordusu’nda asker olarak görev yapmış ve sipahi olarak savaşlara katılmıştır. 1605 yılında Şam’da vefat etmiştir. Dönemin ünlü şahsiyetleriyle dostluklar kurmuş ve birçok savaş tecrübesine sahip olmuştur. Eserlerinde genellikle gazel formunu kullanmış ve özellikle “Eksilmede” adlı redifli gazeliyle tanınmıştır. Şikâyetname adlı mektubunda ele aldığı eksiklikler, gazel formunda tekrar işlenmiştir. “Terkib-bend” ise eleştirel bir bakış açısıyla yazılmış ve içinde pek çok şairin nazirelerine yer verilmiştir; en meşhur nazirelerinden biri Ziya Paşa tarafından 1870 yılında yazılmıştır.
Eserleri
| Başlık | Tür |
|---|---|
| Divan | Şiir |
| Terkib-i Bent | Şiir |
Bağdatlı Ruhi’nin “Divan”ında toplam 1115 gazel bulunmaktadır.
Bağdatlı Ruhi’nin Edebi Kişiliği
Bağdatlı Ruhi, toplumsal sorunları işleyen ve özellikle Fuzuli’nin etkisinde kalan bir divan şairidir. Fuzuli’nin oğlu Fazlı ile dostluk ilişkisi kurmuş ve onun edebi mirasından etkilenmiştir. Şiirlerinde aşk ve kahramanlık temalarından ziyade, yaşadığı bölgedeki idari sistem, toplumsal sorunlar ve yanlış din anlayışını eleştirel bir üslupla işlemiştir. Sosyal hayata ve toplumsal sorunlara duyarlılığıyla tanınan Ruhi, eserlerinde akıcı ve sade bir dil kullanmış, konuşma diline yakın bir üslup benimsemiştir. Şiirlerinde Allah ve peygamber sevgisini işlemiş, ancak söz ve manalara genellikle yer vermemiştir. Bu sebeple şiirleri, yalın ve doğrudan bir anlatım tarzı sunar.