Adalet Ağaoğlu: Hayatı, Eserleri ve Edebi Kişiliği
Adalet Ağaoğlu, 13 Ekim 1929 tarihinde Ankara’nın Nallıhan İlçesi’nde doğmuştur. Edebiyat dünyasında roman ve öyküleriyle tanınan Ağaoğlu, 20. yüzyıl Türk edebiyatının en önemli romancılarından biridir. Babası, kumaş tüccarı Hafız Mustafa Sümer’dir. Ağaoğlu, dört çocuklu ailenin ikinci ve tek kız çocuğudur; kardeşleri Dr. Cazip Sümer, oyun yazarı Güner Sümer ve işadamı Ayhan Sümer’dir.
Edebiyatla ilgisi şiirlerle başlamış, zamanla oyun yazarlığına yönelmiştir. İlk öğrenimini Nallıhan’da tamamladıktan sonra, ailesiyle birlikte Ankara’ya taşınmış ve ortaöğrenimini Ankara Kız Lisesi’nde sürdürmüştür. 1950 yılında Ankara Üniversitesi Dil Tarih ve Coğrafya Fakültesi Fransız Dili ve Edebiyatı Bölümü’nden mezun olmuştur.
Lise yıllarında edebiyat ilgisi ortaya çıkmış ve kısa süre sonra oyun yazarlığına başlamıştır. 1946 yılında tiyatro eleştirileri yayımlanmış, 1951-1970 yılları arasında TRT radyosunda görev almıştır. TRT döneminde “Aşk Şarkısı” adlı oyunu yazmış ve arkadaşlarıyla birlikte Meydan Sahnesi’ni kurmuştur.
1953 yılında Paris’e giderek tiyatro bilgisini artırmış, 1954 yılında Halim Ağaoğlu ile evlenmiştir. Paris yıllarından itibaren oyunları sahnelenmeye başlamış, ardından roman yazarlığına geçmiştir. İlk romanı “Ölmeye Yatmak” 1973 yılında yayımlanmış ve eserleri geniş çapta tartışılmaya başlanmıştır. “Bir Düğün Gecesi” romanı önemli ödüller kazanmış ancak Aldous Huxley’den alıntı yapıldığı iddiaları ortaya çıkmıştır. 1991 yılında oyun yazarlığına geri dönmüştür.
1996 yılında ciddi bir trafik kazası geçirmiş ve iki yıl hastanede kalmak zorunda kalmıştır. Halen İstanbul’da yaşamaktadır ve yazmaya devam etmektedir.
Eserleri
| Başlık | Tür |
|---|---|
| Yüksek Gerilim | Öykü |
| Hadi Gidelim | Öykü |
| Sessizliğin İlk Sesi | Öykü |
| Hayatı Savunma Biçimleri | Öykü |
| Karşılaşmalar | Deneme |
| Geçerken | Deneme |
| Başka Karşılaşmalar | Deneme |
| Öyle Kargaşada Böyle Karşılaşmalar | Deneme |
| Ölmeye Yatmak | Roman |
| Fikrimin İnce Gülü | Roman |
| Hayır… | Roman |
| Ruh Üşümesi | Roman |
| Dert Dinleme Uzmanı | Roman |
| Romantik Bir Viyana Yazı | Roman |
| Çağımızın Tellalı | Tiyatro Oyunu |
| Evcilik Oyunu | Roman |
Adalet Ağaoğlu’nun Edebi Kişiliği
Adalet Ağaoğlu, edebi kariyerinde radyo oyun yazarlığı, roman ve öykü yazarlığı alanlarında önemli bir yere sahiptir. Eserlerinde toplumun birey üzerindeki etkilerini, toplumsal değişimleri ve insanın iç dünyasını derinlemesine incelemiştir. Ağaoğlu’nun yazım tarzı, ayrıntılara verdiği önem, iç monolog ve geriye dönüş gibi biçimsel yeniliklerle dikkat çeker. Toplumun çalkantılı dönemlerini ve bu dönemlerin birey üzerindeki etkilerini ele alırken, kendine özgü biçimler geliştirmiştir. Eserleri, detaylı gözlemler ve özgün anlatım tarzı ile edebiyat dünyasında önemli bir yer edinmiştir.